Item #13: Mijnsluiting in Limburg

Het is vandaag - op de dag af - precies 50 jaar geleden dat de toenmalige minister van Economische Zaken Den Uyl naar Limburg afreisde. Hij had een belangrijke mededeling: de Zuid-Limburgse steenkoolmijnen zouden worden gesloten. Een ingrijpende gebeurtenis voor de regio.



De kranten die volgden op deze dag hebben we bewaard en zijn de oudste uit de verzameling: ze vormden het begin van een rijke en langdurige verzameling. De vraag 'Waar was jij' is bij dit thema misschien moeilijk te stellen, het is alweer 50 jaar geleden. De kranten zijn echter - zeker achteraf gezien - erg bijzonder  en de koppen liegen er niet om. 'Tienduizend mensen moeten binnen nu en 4 jaar aan een nieuwe werkgelegenheid worden geholpen', 'Plotselinge sluiting' en 'Zware taak voor mijnen'.

Duidelijke boodschap
Op 17 december 1965, destijds een vrijdag in plaats van donderdag, sprak Den Uyl in de dan nieuwe stadschouwburg van Heerlen. De belangrijke bijeenkomst - voor iedereen vrij onverwachts - wordt bezocht door zo'n duizend genodigden, hoewel er maar plaats was voor achthonderd mensen. De toespraak is nederig, maar de boodschap liet aan duidelijkheid niets te wensen over. Aan de winning van kolen die steden in de Mijnstreek tot een van de rijkste van Nederland hadden gemaakt, zou binnenkort een einde komen. De nota die als basis diende voor deze toespraak is bekend geworden als de Eerste Mijnnota.



'Mijnwerkers niet meer nodig'
De mijnwerkers, die jarenlang het land van de broodnodige kolen hadden voorzien, hetgeen vaak ten koste van hun eigen gezondheid ging, waren niet meer nodig. De bevolking werd vervangend werk beloofd en er vestigden zich een hoop nieuwe bedrijven in Limburg. Ook de kranten die je hier kunt zien, wekken deze gematigd opgewekte indruk. Maar het scheppen van nieuwe banen voor tienduizenden arbeiders die op straat kwamen te staan, bleek niet mogelijk. Door het sluiten van de mijnen vervielen op den duur 45.000 directe, en zo'n 30.000 indirecte, arbeidsplaatsen. De mijncomplexen zelf gingen ook redelijk snel tegen de vlakte, in een poging het verleden uit te wissen en een nieuw start te maken. Van de wereld van de mijnen was al snel niets meer over.



2015 - Jaar van de Mijnen
Precies één jaar geleden werd 'Het Jaar van de Mijnen' officieel geopend op het plein voor - jawel - wederom dat theater van Heerlen. Het hele jaar door vonden er activiteiten plaats waarbij zowel de mijnhistorie werd herdacht als vooruit werd gekeken naar de toekomstkansen van de regio. Europees Commissaris Frans Timmermans hield een grote toespraak met zíjn visie op de toekomst van de voormalige mijnstreek.

De drie voorpagina's uit december 1965 nog eens volledig: